گزارش نقد کتاب بنفشه ها هم می خندند

جلسه نقد و بررسی کتاب «بنفشه ها هم می خندند» نوشته رفیع افتخار با حضورجمعی از نویسندگان ، منتقدین ، کتابداران و علاقمندان کتاب و کتابخوانی 25 اردیبهشت 97 در کتابخانه آیت الله کاشانی برگزار شد.

سوابق علمی و پژوهشی مولف کتاب:

      نویسندۀ محترم، جناب آقای «رفیع افتخار»، متولّد(1339) تهران بوده و مدرک کارشناسی ارشد کشاورزی دارند. ایشان از سال(1369) تألیف کتاب برای نوجوانان را شروع کرده ­اند و بیش از 50 اثر برای کودکان و نوجوانان نوشته­ اند از جمله:

       طلسم خانۀ عنکبوت­ها ـ برعسوس ـ برسد به دست دوست ـ کت ولیعهدی ـ دنیای آرزو­ها ـ خودت بنویس ـ بی­نام( در بارۀ بیماران مبتلا به ام اس)ـ مسیر زرد ـ ـ ترسو ـ تپش و...

 

 

سوابق علمی و پژوهشی منتقدین:

* استاد بالغ صمد زاده  ؛استاد ادبیات دانشگاه های آزاد و پیام نور ماکو

* آقای دکتر حسن نوروزی  ؛ استاد دانشگاه و دبیر ادبیات دبیرستان های ماکو

*  آقای دکتر اسماعیل محمد زاده ؛ استاد دانشگاه و دبیر ادبیات دبیرستان های ماکو 

*  خانم مقبوله ییلاقی ؛ فعال فرهنگی

*  آقای علی اصغر قهرمانزاده ؛ فعال فرهنگی و شاعر

*  خانم نسا رجب زادگان ؛ فعال فرهنگی و نویسنده

* خانم کبری احمدی ؛ کتابدار کتابخانه عمومی کاشانی ماکو

 آمار شرکت کنندگان به تفکیک جنسیت، مخاطبین خاص، مخاطبین عام:

تعداد کل شرکنندگان 25نفر

تعداد شرکت کنندگان زن  17 نفر

تعداد شرکت کنندگان مرد 8نفر

تعداد شرکت کنندگان اساتید  3 نفر

 

متن نقد کتاب جلسه نقد

نقد زیر ماحصل جلسه نقد شهرستان ماکو  است که با حضورجمعی از اساتید دانشگاهها و دبیر دبیرستان های ماکو در حدود 25 نفر از علاقه مندان درسالن کتابخانه عمومی  کاشانی 25/2/97 به انجام رسیده است.

      این داستان را می­توان از نوع داستان­های روان شناختی دانست با موضوعی محدود که در آن قهرمانان داستان در زاویه­ای محدود و در کشاکشی ناخودآگاه، روحیّات خود را در یک کش و قوس ناخواسته به تصویر می­کشند. معمولاً در داستان­های این چنینی، به طرح و حوادث اهمّیّت چندانی داده نمی­شود بلکه، چرایی اعمال و حوادث توضیح داده می­شود.

      برای بررسی و داوری  این داستان، ذکر چند نکته حائز اهمّیّت است؛ اوّل این­که داستان از سیر و جریان یکنواختی برخوردار است و جریان سیّالی ندارد. یکنواختی داستان، ذهن خواننده را آزرده می­سازد. دوم این­که تقسیم محوری در دیالوگ­ها و رفتار و کردار­های شخصیّت­های داستان، سامان یافته نیست. شخصیّت­هایی چون؛ پدر بزرگ و مادر بزرگ، گاهی در سیر داستان قرار می­گیرند و گاهی به طور ناگهانی، ناپدید می­شوند. سوم این­که علّت و معلولی حوادث در این داستان، ریشه­ای نیست و از ظاهر امر، چنین بر می­آید که نویسندۀ ارجمند خواسته­است برای شروع روایت، نوعی رفتارگریزی در طیّ داستان ایجاد کند که با منطق آن، همخوانی ندارد. مورد چهارم این­که، نویسندۀ محترم در پرورش شخصیّت­ها، خسّت بسیار از خود به خرج گذاشته و تنها به صورت صوری آن­ها را به تصویر کشیده است. ایماژ و تصویر آفرینی در متن داستان نیز چندان پویا و متحرّک نیست. مورد آخر این­که نویسندۀ محترم خواسته است که در اواسط داستان، فضای وهم انگیزی به تصویر بکشد و زمینۀ داستان را وهم­آلود جلوه دهد یا حدّاقل بارقه­هایی از توهّم و تخیّل مرموز را در متن بگنجاند و بدین ترتیب تصویر ترکیبی که در آن وهم و خیال، شالودۀ پرورش داستان و گره اصلی آن را شکل دهد، به وجود آورد غافل از این­که، این مورد نه تنها بر کشش داستانی نیفزوده بلکه، چون به طور کاملاً ناقص و بی­ریشه بیان شده­است، فضای داستان را در هاله­ای از ابهام فرو برده­است چراکه این گره و توهّم آفرینی تا آخر داستان رمزگشایی نمی­شود.

      داستان روان­شناختی یا روان درمانی، در سدۀ نوزدهم برای اوّلین بار به آثار گروهی از داستان نویسان انگلیسی اطلاق شد که به توصیف جزئیّات و انگیزه­های روانی در آثار خود پرداختند. از میان این نویسندگان به «الیزابت کاسکل»، «ویلیام تکری»، «جورج الیوت» و «جورج مردیت» می­توان اشاره کرد. نیز «تننا کری» و «چارلز دیکنز»در آثار خودشان، مواردی از این داستان­ها دارند. «مارسل پروست» فرانسوی و «جوزف کنراد» لهستانی و «هنری جیمز»آمریکایی، از نویسندگان مشهور در این نوع رمان بودند و در ایران، «عبّاس حکیم» با نوشتن داستان «درز» و «گلی ترقّی» با کتاب «خواب زمستانی» و «تقی مدرّسی» با کتاب«آداب زیارت»، در زمرۀ نویسندگان این نوع رمان­ها هستند.

      جدای این مطالب، داستان مذکور دارای نکات برجسته­ای است از جمله؛ تلاش نویسنده در تداعی و برجسته سازی حادثۀ داستان، به گونه­ای که که باز گشایی گره کور داستان به درازا می­کشد و زیاد دچار پیچ و خم نمی­شود. هرچند این درازنمایی تا اندازه­ای وجهۀ روایی داستان را زیر سؤال برده­است. دیگر این­که گفت­وگو­های داستان با بهره­گیری از زبان محاوره­ای کودکانه، سادگی خاصّی به آن بخشیده­است. انتقال مکان و زمان داستان، نتوانسته و نخواسته است که شخصیّت­های اصلی آن را دچار تزلزل نماید به طوری­که آن­ها در همان حالت اوّلیّه باقی می­مانند و همان هدف خواسته شده را دنبال می­نمایند.

      هدف داستان نیز کاملاً آشکار است و به خوبی پرورده شده است چنان­که امیر، شخصیّت اوّل داستان نه تنها از جابه­جایی مکان و زمان داستان کم­تر متأثّر می­شود، به همان نحو هم، در مسیر تعیین شده گام بر می­دارد.